Da se razumemo

07. 12. 2015.

Autor: U.Urošević Izvor: Boom 93

Razvijanje socijalnih usluga

Konvencija UN o pravima osoba sa invaliditetom koju je Republika Srbija ratifkovala priznaje da osobe sa invaliditetom u potpunosti treba da uživaju sva lјudska prava i osnovne slobode po osnovu jednakosti.

Neka od opštih načela Konvencije o pravima osoba sa invaliditetom su: poštovanje

urođenog dostojanstva i individualne autonomije osoba sa invaliditetom, pravo na donošenje odluke o sopstvenim životima i samostalnosti, razvijanje kapaciteta osoba sa smetnjama u razvoju i razvijanje uslova da vode samostalan život. Sve akcije koje se odnose na osobe sa smetnjama u razvoju prvenstveno pažnju treba da posvećuju najbolјem interesu osobe.

Zakon o sprečavanju diskriminacije osoba sa ivaliditetom (2006) prvi je antidiskriminatorni zakon u našoj zemlјi pa je stoga posebno važan. On uređuje zabranu diskriminacije po svim osnovama, postupak zaštite osoba koje su izložene diskriminaciji i mere koje se preduzimaju radi podsticanja ravnopravnosti i socijalne uklјučenosti osoba sa invaliditetom.

Prema odredbama ovog Zakona, jedinice lokalne samouprave dužne su da podstiču osnivanje službi podrške za osobe sa invaliditetom u cilјu povećanja nivoa njihove samostalnosti u svakodnevnom životu i ostvarivanja njihovih prava.

Zakon o socijalnoj zaštiti (2011. godina) uveo je niz novina u normativni okvir koji uređuje ovu oblast.

U skladu sa navedenim načelima, Zakon o socijalnoj zaštiti predviđa niz usluga koje se mogu razviti u svakoj lokalnoj zajednici, u skladu sa potrebama stanovnika i resursima kojima raspolaže lokalna samouprava.

Jasmina Turudić iz Centra za socijalni rad u Požarevcu kaže da su u našoj lokalnoj sredini usluge jasno definisane. Problem je što i dalje mnoge usluge nedostaju, odnosno nikada nisu zaživele.

To potvrđuje i Dejan Krstić, član gradskog veća Požarevca. On navodi da Grad požarevac ima akcioni plan koji prati stratregiju za osobe sa invaliditetom. U izradi su učestvovala i sama udruženja. Međutim, ono što je predviđeno usporeno se i teško sprovodi.

Jedan od velikih problema sa kojima se suočavaju osobe sa invaliditetom je pristupačnost institucijama, ali više od toga mogućnost nesmetanog kretanja i korišćenja usluga koje su dostupne ostalim građanima.

Nemamo prevodilački servis, sadržaji nisu ispisani na brajevom pismu u javnim institucijama, a tu je i inkluzija koja nije zaživela u punoj meri, kaže Turudić.

Da bi obezbedili jednake šanse deci s invaliditetom u školi, u sistemu socijalne zaštite postoji usluga pratilac deteta. Takva u sluga u Požarevcu trenutno nije moguća, iako je ključna za ravnopravno učešće u sistemu obrazovanja.

Obezbeđivanje asistenata nakon završene školekompletira socijalnu uslugu prema osobama s invaliditetom, navodi Jasmina Turudić.

Na problem nedostatka pratilaca i asistenata ukazuje i Božidar Bojković iz Saveza slepih i slabovidih. zakonska regulativa postoji, ali za to grad ne može da izdvoji novac.

U ovim uslugama, postoji problem što na nivou države nije uređeno plaćanje vanrednih izdvajanja za osobe s invaliditetom, tako da se dešava da je tuđa nega i pomoć jedini izvor zarade u porodicama sa licima sa invaliditetom.

Ledena životić ne radi jer se potpuno posvetila Milici koja je rođena sa daunovim sindromom. Korisnik je tuđe nege i pomoći. Ona kaže da iznos ove vrste novčane podrške varira od stepena invalidnosti deteta.

Izjednačavanje roditelja i hranitelja bilo bi vrlo važno za porodice u kojima postoje deca sa invaliditetom, napominje ona.

Još jedan u nizu problema je zapošljavanje osoba sa invaliditetom. Jedna od mogućnosti koja nije zaživela a o kojoj se razmišlja je formiranje socijalnih preduzeća u kojima bi radile zapošljive osobe s invaliditetom. To bi bilo izuzetno korisno za ovu populaciju, smatra Jasmina Turudić.

Broj i vrsta usluga koje lokalne zajednice mogu da pruže korisnicima usluga u sistemu socijalne zaštite u direktnoj je vezi sa podsticanjem aktivnosti različitih pružalaca usluga u lokalnoj zajednici. Zakon predviđa i mogućnost da se razvijaju usluge koje se pružaju u saradnji sa obrazovnim, zdravstvenim i drugim sistemima, u zavisnosti od potreba korisnika.

Kvalitetne usluge moraju biti u najbolјem interesu korisnika, uvažavati nedelјivost prava i celovitost potreba korisnika. Treba da budu: blagovremene, racionalne i efikasne, delotvorne i efektivne, dostupne i da proizvode očekivane i želјene ishode. Kako bismo došli do kvalitetnih usluga neophodno je uvođenje novih standarda usluga, nove organizacije rada, kao i jačanje stručnih kapaciteta.